Choć mam na poparcie tej tezy dobre argumenty, używam słowa „raczej”, by zaznaczyć, że nie jest to kwestia jakoś śmiertelnie ważna, ale jednak świadomość tego kim jest „syn człowieczy” pomaga zrozumieć dobrą nowinę.

To co najważniejsze w tym referacie:

• Nie ma takiego słowa jak „człowieczy”, które znamy wyłącznie z prawie wszystkich polskich tłumaczeń Biblii.
• „Syn człowieczy” to fraza, którą wymyślili polscy tłumacze, i którą używają oni w niektórych miejscach Biblii zamiast słowa „człowiek”.
• Po co polscy tłumacze używają tego dziwnego określenia, mogę się tylko domyślać. Uważam, że jest to bezsensowny zabieg, który niepotrzebnie komplikuje lekturę.

Nie wiem jakie intencje stoją za takim kreatywnym tłumaczeniem. Mam życzliwe myśli o naszych tłumaczach i ufam, że nie jest to żaden spisek, czy umyślne działanie na szkodę prawdy. Jednak kreatywność naszych tłumaczy betonuje interpretację, która jest wg tych tłumaczy (lub ich zleceniodawców) jedynie słuszna. W tym referacie pokażę jak to działa we fragmencie Biblii, w którym tłumacze nazywają Jezusa panem szabatu, choć w oryginalnym tekście brak takiej informacji.

Syn człowieczy

Ta dziwna fraza nie występuje w słowniku języka polskiego, ani nigdzie indziej. Pojęcie „syn człowieczy” widzimy jedynie w polskich przekładach Biblii. Tłumacze używają go w miejscu, w którym w oryginale znajduje się poprawnie napisane określenie oznaczające po prostu „syn człowieka” lub inaczej „człowiek”.

Po hebrajsku „człowiek” to „adam”, a „syn” to „ben”. Polscy tłumacze zazwyczaj określenie „ben adam” przekładają bez kombinowania, po prostu jako „człowiek” lub „syn człowieka”, ale w niektórych fragmentach, gdzie, wg nich, określenie to odnosi się do Jezusa, postanowili oni użyć zdeformowanego określenia „syn człowieczy”.

W Nowym Testamencie też pojawia się pojęcie „syna człowieka”, co w oryginale po grecku brzmi „hyios tou anthrōpou”. Tutaj również polscy tłumacze czasem tłumaczą prawidłowo, a czasem wymyślonym przez siebie neologizmem.

W angielskich i niemieckich przekładach nie widzę podobnej tradycji. „Ben adam” i „hyios tou anthrōpou” w angielskich przekładach oddane jest jako „son of man”, a w niemieckich „Sohn des Menschen”, czyli dosłownie, bez udziwnień „syn człowieka”.

Na końcu referatu zamieściłem kilka odnośników, abyście mogli sobie sami sprawdzić jak to brzmi w polskim tłumaczeniu. Polecam zajrzeć do biblii interlinearnej lub bezpośrednio do oryginału, by przekonać się samemu, że „syn człowieczy” pojawia się zamiast „syna człowieka” (czyli po prostu zamiast słowa „człowiek”).

We fragmentach tych widać, że Biblia używa określenia „syn człowieka” do określenia zwykłego człowieka, ale w niektórych fragmentach ten sam zwrot ewidentnie odnosi się do Jezusa. Sam Jezus kilka razy nazywa siebie samego synem człowieka.

„Jezus mu odpowiedział: Lisy mają nory i ptaki niebieskie gniazda, lecz Syn Człowieczy nie ma miejsca, gdzie by głowę mógł oprzeć.”

Ewangelia Mateusza 8:20

Moim zdaniem Biblia często nazywa Jezusa bardzo dosadnie człowiekiem, aby właśnie zaznaczyć to, że jest on człowiekiem, a nie jakimś dziwactwem, nadczłowiekiem, kosmitą, mutantem, czy hybrydą. Określenie „syn człowieczy” brzmi dziwnie i oddala czytelnika od utożsamiania Jezusa z człowiekiem, a na czym autorowi Biblii wyraźnie zależy. Jezus jest w pełni człowiekiem i jest to ważna nauka.

Oczywiście Jezus jest też Bogiem, co szczegółowo opisałem w referacie „Bóg nie jest w 3 osobach„.

Polscy tłumacze wymyślili frazę „syn człowieczy” chyba po to, by nie pozostawiać czytelnikom możliwości samodzielnej oceny, czy w danym miejscu określenie to rzeczywiście odnosi się do Mesjasza, czy nie. Polscy tłumacze poprawiają Boga w obawie, że polski czytelnik jest zbyt głupi, by samodzielnie myśleć. Niestety tak to wygląda.

Syn Człowieczy, czy syn człowieka?

W kilku fragmentach Biblii w miejscu, gdzie raczej mowa o zwykłym człowieku, widnieje określenie „Syn Człowieczy” pisane dodatkowo z wielkich liter, co mówi czytelnikowi, że na pewno chodzi o Jezusa.

Albowiem Syn Człowieczy jest Panem szabatu.

Ewangelia Mateusza 12:8

Tutaj tłumacze forsują jedyną słuszną interpretację, że panem szabatu jest Jezus, ale czy Jezus na pewno ma to na myśli? Moim zdaniem Jezus mówi, że panem szabatu jest człowiek, każdy i zwykły – ja i ty. Dlaczego tak myślę?

1. Po pierwsze – pięć wierszy wyżej Jezus opowiada o Dawidzie, który jadł chleby, które wg prawa mojżeszowego mogły być spożywane tylko przez kapłanów. Dawid nie był Synem Człowieczym (Jezusem), ale zwykłym człowiekiem, a pomimo to omijał przepisy prawa pozostając bez winy. Stało się tak, ponieważ prawo jest zbyt sztywne, by przewidzieć wszystkie okoliczności i nie jest po to, by człowiek miał je mechanicznie wypełniać.
2. Następnie Jezus podaje przykład kolejnych zwykłych ludzi, którzy pracują w szabat, a wcale przez to nie grzeszą – kapłanów w świątyni. Pokazuje to, moim zdaniem, że to oni panują nad szabatem, a nie szabat nad nimi. Wydaje się więc, że to człowiek decyduje o ograniczeniach związanych z szabatem i ma władzę, by się do nich stosować lub nie.

Na koniec Jezus puentuje to słowami, które zacytowałem, że to człowiek jest panem szabatu.

W Ewangelii Marka widać to jeszcze wyraźniej:

I dodał: «To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. Zatem Syn Człowieczy jest panem szabatu».

Ewangelia Marka 2:27-28

Znowu tłumacze widzą tutaj Jezusa pisząc wielkimi literami „Syn Człowieczy” zamiast „syn człowieka” lub „człowiek” wprowadzając czytelnika w błąd. Przecież Jezus wyraźnie mówi, że szabat jest dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu, z czego wynika, że to człowiek jest panem szabatu. Skąd w puencie nagle miałby pojawić się Jezus jako pan tego szabatu? Byłoby to nielogiczne.

Człowiek ma moc odpuszczania grzechów

Podejrzewam, że Jezus mówił, że syn człowieka ma moc odpuszczania grzechów na ziemi, mając na myśli nas – ludzi, a nie tylko siebie. On pokazał nam do czego człowiek jest zdolny, do czego jest powołany, jaką Bóg daje nam – ludziom – moc. Jezus wprost mówi do uczniów „Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane”. (J 20:23) Można się zastanawiać czy chodzi tylko o uczniów, czy o każdego człowieka. Jeśli tylko o uczniów, nie zmienia to faktu, że w każdym człowieku drzemie potencjał mocy odpuszczania grzechów. Wystarczy, że zostanie chrześcijaninem. Na pewno jednak nie tylko Jezus ma taką moc, choć wszystko co robi człowiek, robi przez Boga.

Właśnie to przesłanie o mocy, jaką Bóg dał człowiekowi – mi i Tobie, moim zdaniem, przysłania to kreatywne tłumaczenie i zbędny nowotwór słowny „syn człowieczy”. Przesłanie o mocy człowieka oraz o naturze Jezusa, który jest w pełni człowiekiem, czyli istotą taką jak my.

Adwentyści dnia siódmego – niewolnicy szabatu

7 lat temu (w 2017 roku) episkopat polski poparł projekt ustawy o zakazie handlu w niedzielę, który przewidywał karę dwóch lat więzienia za sprzedaż pietruszki w dowolną niedzielę. Oczywiście projekt ustawy zezwala na handel w niedzielę księżom, którzy mogą bezkarnie sprzedawać swoją prasę i dewocjonalia w kościołach oraz na handel czymkolwiek na organizowanych przez kler odpustach.

W momencie, kiedy rodziła się ta ustawa, miałem wtedy społeczność z Adwentystami Dnia Siódmego. Pamiętam jaki niepokój budziła w tych ludziach wizja więzienia za pracę w niedzielę i jeszcze większa presja pracy w szabat (sobotę). Przed ustawą o zakazie handlu w niedzielę, pracownicy sklepów mieli większą swobodę przy rozpisywaniu grafiku pracy i adwentyści łatwiej mogli sobie wybrać, że chcą pracować w niedzielę, pozostawiając pusty grafik w sobotę, którą mogli wybrać sobie religijni katolicy.

Uważam, że w Chrześcijańskim Duchu powinniśmy szanować przekonania innych ludzi i nie zmuszać ich do jedynie słusznej religijności. Demokracja jest przestrzenią dla wszystkich ludzi dobrej woli.

Chciałbym zauważyć, że ani adwentyści ani katolicy nie uważają się za panów szabatu, a za jego niewolników. Nie organizują swojego życia zgodnie z tym, co mówi Słowo Boże, że szabat jest dla ludzi. Katolicy próbują wprowadzić jakiś niedzielny terror, a adwentyści głoszą, że święcenie szabatu jest warunkiem zbawienia.

Wszystko wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść

Podobnie ograniczają się inni chrześcijanie np. nie uznając małżeństw z partnerami z innych denominacji, czy niechrześcijanami; płacąc dziesięcinę na zbór, której to praktyki w ogóle nie ma w Biblii; nie pijąc wina ani piwa, kiedy jesteśmy przez Boga do tego wręcz zachęcani; a adwentyści to nawet kawy ani herbaty potrafią nie pić.

Żaden chrześcijanin przez tą religijną nadgorliwość nie straci zbawienia, ale po co wymyślać rozmaite sposoby na utrudnianie sobie i innym i tak niełatwego życia? Korzystajmy z wolności jaką mamy w Jezusie Chrystusie! A jak ktoś nie lubi wolności to niech sobie nie pija herbaty, ale niech też nie zmusza innych do tych zbędnych i absurdalnych ograniczeń strasząc wiecznym piekłem za weekendowe odkurzanie domu.

Człowiek jest panem prawa

Zakładam, że nie tylko szabat, ale żaden przepis prawa mojżeszowego, ani żadnego innego nie ma wpływu na nasze zbawienie, które otrzymaliśmy za darmo z łaski od Boga. Jednak całe prawo mojżeszowe jest bezcenną wskazówką, którą watro się kierować, by mieć piękne życie i dodatkowe skarby w niebie.

Warto nie pracować jeden dzień w tygodniu, warto nie pracować właśnie od piątku wieczór, kiedy to zaczyna się szabat, a sam szabat warto spędzać tak pięknie, jak adwentyści, ale wypełnianie prawa ma wpływ jedynie na jakość naszego życia doczesnego i wysokość nagrody w życiu wiecznym. Wypełnianie prawa nie ma żadnego wpływu na zbawienie, które Bóg dał nam z łaski.

Złymi uczynkami możemy jedynie jeszcze bardziej udowadniać, że nie zasługujemy na to zbawienie, ale nie musimy tego dowodzić. To, że nie zasługujemy jest oczywiste i Bóg o tym doskonale wie. On się nie pomylił, świadomie usprawiedliwia nas, pomimo, że w ogóle na to nie zasługujemy. Jedyne co może nas zgubić to powrót do wcześniejszego życia, czyli żeby usprawiedliwiać się samemu.

Fragmenty z frazą „syn człowieczy”

Poniżej przytaczam kilka cytatów, w których pada słowo „syn człowieka”. Cytaty za Biblią Tysiąclecia, a odnośniki prowadzą do Biblii Gdańskiej.

Stary Testament (hebrajskie „ben adam” tłumaczone jako „syn człowieczy”).

• Psalm 8:5
  „Czym jest człowiek, że o nim pamiętasz, i syn człowieczy, że się nim zajmujesz?”
• Ezechiela 2:1
  „I rzekł do mnie: Synu człowieczy, stań na nogi, a będę mówił z tobą.”
• Ezechiela 3:1
  „I rzekł do mnie: Synu człowieczy, zjedz, co masz przed sobą; zjedz tę zwój księgi, a potem idź i mów do domu Izraela.”
• Ezechiela 37:3:
  „I rzekł do mnie: Synu człowieczy, czy te kości mogą ożyć? Odpowiedziałem: Panie Boże, Ty to wiesz.”
• Daniela 8:17:
  „I przyszedł blisko miejsca, gdzie stałem. Gdy się zbliżył, przeraziłem się i upadłem na twarz. I rzekł do mnie: Synu człowieczy, zrozum, że widzenie dotyczy czasu ostatecznego.”
• Daniela 7:13:
  „Patrzałem w nocnych widzeniach: A oto na obłokach niebieskich przybywa jakby Syn Człowieczy.”
• Psalm 80:18:
  „Niech Twoja ręka będzie nad mężem Twojej prawicy, nad synem człowieczym, którego umocniłeś dla siebie.

Nowy Testament (greckie „hyios tou anthrōpou” tłumaczone jako „syn człowieczy”).

• Mateusza 9:6:
  „Otóż, żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów – rzekł do paralityka: Wstań, weź swoje łoże i idź do domu!”
• Mateusza 12:40:
  „Jak bowiem Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi.”
• Mateusza 20:28:
  „Podobnie jak Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć i dać swoje życie na okup za wielu.”
• Łukasza 19:10:
  „Przyszedł bowiem Syn Człowieczy, aby szukać i zbawić to, co zginęło.”